Van 5 april t/m 31 mei 2024 is in Zaltbommel de tentoonstelling ‘Componisten in Oorlogstijd’ te zien.
Deze tentoonstelling is samengesteld door de Leo Smit Stichting, genoemd naar een Joodse componist die tijdens de oorlog is vermoord. Het is een reizende tentoonstelling, die in samenwerking met de Stichting Sint-Maarten in de Sint-Maartenskerk Zaltbommel kon worden geplaatst.
Mikwe heeft de expositie uitgebreid met meer lokaal gerichte informatie die aansluit op het thema. Het onderwerp is de muziekcultuur in en om Zaltbommel voor en tijdens de Tweede Wereldoorlog, en de rol van de Joodse stadsbewoners daarin.
Meer informatie over de expositie in de St-Maartenskerk 5 april - eind mei
In de expositie Componisten in Oorlogstijd worden de levens van twintig in de Tweede Wereldoorlog vervolgde musici belicht met foto’s, documenten, tekeningen en stukjes partituur. De
componisten werden vervolgd om hun afkomst of standpunten, ze doken onder, gingen in het verzet of ze werden gedeporteerd. Acht componisten hebben de oorlog niet overleefd. Tijdens de oorlog was hun werk verboden, na de oorlog werden hun namen en hun composities vergeten.
Op initiatief van de Leo Smit Stichting krijgen deze componisten een rondreizend podium, dat door Stichting Mikwe naar de Sint-Maartenskerk in Zaltbommel is gehaald.
Componisten als Géza Frid en Rosy Wertheim hadden een internationale carrière, koordirigent en componist Israël Olman was geliefd bij duizenden zangers. Max Vredenburg en Hans Lachman
componeerden muziek bij films en in het Concertgebouw klonken composities van Henriëtte Bosmans en Leo Smit.
Nederland was in de jaren direct voorafgaand aan de oorlog een veilige haven voor bedreigde Joodse componisten uit het buitenland. Hier konden vluchtelingen als Franz Weisz en Hans Krieg een nieuw leven inrichten. De Hongaarse violist en componist Zoltán Székely, die in het voorjaar van 1922 in Nijmegen onderdak kreeg, bracht het tot concertmeester van het Concertgebouworkest. Hij werd in 1942 prompt ontslagen toen bleek dat hij Joods was.
Alle componisten moesten meemaken dat de Tweede Wereldoorlog een abrupt einde maakte aan hun soms pas ontluikende, soms glansrijke, muzikale carrières.
Dit deel van de Nederlandse muziekgeschiedenis is maar weinig verteld. De bezoeker van de expositie maakt kennis met deze – bijna – vergeten componisten aan de hand van verhalen en
brieven, foto’s en manuscripten, en ook: hun muziek.
Muziek luisteren
Van alle componisten is muziek te horen via een QR-code op de tentoonstellingspanelen. Neem hiervoor een smartphone mee.
Tentoonstelling & concert
Burgemeester Pieter van Maaren van Zaltbommel heeft de tentoonstelling op 5 april geopend in de Sint-Maartenskerk.
Eleonore Pameijer (artistiek directeur en oprichter van de Leo Smit Stichting) hield een inleiding en bracht vervolgens op dwarsfluit samen met zangeres Irene Maessen enkele werken van de vervolgde componisten ten gehore.
