In 1997 startte de Duitse kunstenaar Gunter Demnig (1947) het door hem bedachte Stolpersteine-project. Demnig wilde de buurtgeschiedenis rond de deportaties van Joodse medelanders zichtbaar maken, om in het straatbeeld mensen met het hoofd en hart te laten ‘struikelen’(nadenken) over deze vaak vergeten lokale geschiedenis. De struikelsteen is van beton waarop een plaatje van messing is bevestigd waarin naam en data van geboorte en plaats en datum van de moord zijn gegraveerd. Een Stolperstein /Struikelsteen voor elk vermoord Joods mensenkind uit Zaltbommel, Rossum en Herwijnen waar de leden van de Joodse gemeenschap van Zaltbommel woonden of verbleven. Zo is er erkenning voor ieders individuele lot en wordt dit deel van stad en dorp.
De stenen zijn of worden gelegd met geld van burgers die het belangrijk vinden dat de geschiedenis van de Shoah niet vergeten wordt en zichtbaar blijft buren leefden vreedzaam samen en opeens weg waren. De kosten bedragen 125 Euro per steen. Inmiddels zijn in meer dan 500 Europese dorpen en steden Struikelstenen gelegd.
Op de indrukwekkende website www.stolpersteine.eu vindt u veel informatie.
Stolpersteine in de Bommelerwaard
De Stichting Mikwe stelt zich ten doel om door middel van een gedenkplaat, die in het Mikwe aangebracht is, de herinnering levend houden aan de Joden uit de gehele Bommelerwaard, die in de oorlogsjaren 1940 – 1945 vanuit Zaltbommel weggevoerd zijn naar doorgangskampen als Vught en Westerbork of werkkampen, vervolgens op transport gesteld werden en vaak, direct na aankomst, om het leven gebracht werden in de vele concentratiekampen.
Daarnaast mogen ook zij niet op deze vermelding ontbreken, die in de onderduik zijn overleden of vermoord, hetzij vanuit het “Apeldoornse Bos” naar Auschwitz weggevoerd en daar vermoord werden of in een Japans concentratiekamp in Nederlandsch Oost Indië het leven lieten.
Wij zijn Dr. Aart Vos, voormalig secretaris en thans adviseur van onze Stichting, veel dank verschuldigd voor de nauwgezette wijze, waarop hij alle gegevens boven water wist te halen en opgetekend heeft, zoals in deze publicatie vermeld. Hoewel hij zijn uiterste best gedaan heeft, kan het toch voorkomen, dat de gegevens niet helemaal juist of onvolledig zijn. In dat geval gelieve u dit aan ons te laten weten.
De schrijfwijze van de namen is niet altijd eensluidend. De gegevens zijn gebaseerd op de vermeldingen, die ook terug te vinden zijn op www.joodsmonument.nl. (JM).
